Word ook een geluksvogel!
Op 8 april 2017 was ik op uitnodiging van de directeur, Anouk Willems, bij de feestelijke opening van deze prachtige basisschool (Integraal KindCentrum) in Maastricht. Middenin een roerige periode voor het basisonderwijs, met zelfs een dreigende staking van leerkrachten in het po, die het meer dan zat zijn structureel minder te verdienen dan hun collega’s in vo en mbo. De werkdruk is bovendien hoog.
Ik heb een heel bescheiden rol gehad in al het werk dat is voorafgegaan aan de feestelijkheden in Maastricht. Nauwelijks het vermelden waard, ware het niet dat ik om die reden getuige heb mogen zijn van de transitie van een school, de ontwikkeling van een totaal nieuw onderwijsconcept, en de ijver en het plezier waarmee beide zijn opgepakt en vormgegeven door schoolleiding en team.
De stralende gezichten van alle medewerkers tijdens de opening waren er ook al, toen ik een jaar geleden een rondleiding kreeg in het oude en veel te krappe gebouw waar de school gehuisvest was. De trots op wat er onder de omstandigheden al was bereikt, was voelbaar in de personeelskamer. De directeur van toen, haar goed ingewerkte opvolgster, alle collega’s, droegen en dragen uit: wij zíjn onze school, geluksvogels. Wat een bevlogenheid!
Hoogleraar arbeidspsychologie Wilmar Schaufeli zegt in een artikel van Ykje Vriesinga in NRC van 10 april jl.: “Bevlogen zijn in je werk is niet zomaar een leuk extraatje. Het is de perfecte preventie tegen burn-out. Een bevlogen mens bruist van energie, is toegewijd aan zijn/haar werk en gaat helemaal op in zijn/haar bezigheden.”
Het onderwijs is bij uitstek een sector waar je bevlogenheid verwacht. Zonder bevlogenheid heb je er misschien wel helemaal niets te zoeken! Daarvoor is het werk te zwaar, en is het salaris dat er tegenover staat inderdaad misschien wel te laag, in elk geval in het po. Het vak van leraar is zeker niet voor iedereen weggelegd; net zo min als dat van onderwijsmanager of schoolleider. Doe het maar!
Het zijn echter barre tijden voor het onderwijs. Juist daar is het aantal mensen dat slachtoffer wordt van een burn-out groot. Anderen houden het op de been, maar raken hun bevlogenheid kwijt. Te veel jonge leerkrachten kiezen voor een andere loopbaan; de lerarenopleidingen zorgen voor te weinig nieuwe aanwas. Wie wil nog werken in het onderwijs? En dat, terwijl we het toch echt hebben over een prachtig vakgebied, en betekenisvol werk!
Wat kunnen we leren van de geluksvogels in Maastricht? Hoe word je zelf een geluksvogel?
- Zoek geluksvogels in je naaste omgeving. Ga kijken op scholen waar een positieve, optimistische wind waait. Zoek inspiratie bij anderen, als je die even bij jezelf of in je eigen omgeving niet kunt vinden. Nodig jezelf uit en doe nieuwe ideeën op.
- Zoek daadwerkelijk steun bij collega’s in je eigen school, of daarbuiten, in je netwerk. Durf te vragen. Durf te delen.
- Zoek steun van leidinggevenden. Je hebt met elkaar eenzelfde belang. Krijg je geen expliciete waardering? Vraag er om. Is je rol je niet duidelijk? Kom zelf met een voorstel en creëer die duidelijkheid samen met je leidinggevende.
- Maak het bespreekbaar in je organisatie hoe belangrijk het is om vrijheid te hebben in de indeling van het werk, afwisseling, inspraak, mede-zeggenschap, wederzijds vertrouwen en kansen om je te ontwikkelen.
- Maar vooral: werk samen met al je collega’s aan een heldere visie op het onderwijs in je school. Word het eens over hoe jullie willen dat het leren vorm krijgt. Definieer opnieuw met elkaar wat jullie drijft en wat jullie op welke manier willen bereiken.
- En: doe een loopbaanstap buiten het onderwijs als al het bovenstaande je niet meer warm kan laten lopen. Als de koek echt op is, ligt je geluk waarschijnlijk buiten de school.
Voor IKC De Geluksvogel is het thema duurzaamheid de kapstok waaraan alles hangt: het onderwijsconcept, het nieuwe schoolgebouw, de manier waarop het onderwijs wordt georganiseerd, de relatie met ouders en buurt, alles. Als je met elkaar weet: daar gaan we voor, en het lukt… dan ben je met z’n allen enorme geluksvogels.
En de kinderen? Eentje zei het treffend: “Ik zou hier wel willen wonen!”
Hun ouders: ontzettend blij dat hun kinderen graag naar school gaan.
De wethouder van onderwijs: “Dit is de mooiste school van Maastricht”.
De directeur die het allemaal heeft geïnitieerd: zij heeft in het gebouw haar eigen plein, het Annette Wijnen Plein. Dik verdiend.
Wat een geluksvogels.
En ik? Ik ben ook een geluksvogel, dat ik dit allemaal mee mag maken, en dat ik ook na 36 jaar nog steeds met plezier in het onderwijs werk.
Bartha Huijberts 